The Stormlight Archive

Life before death

Strength before weakness

Journey before destination

რამდენიმე დღეა ბურუსში გახვეული დავდივარ და ცოტახნით რეალური სამყარო უცხო და მოსაწყენი მეჩვენება. 

მაშინ, როცა მეგონა, ყველა ჯადოსნური სამყარო ამოვწურე, რომლითაც შეიძლებოდა აღვფრთოვანებულიყავი და ის მომენტი აღარ მექნებოდა, როცა ვიკიპედიაზე და ათას სხვა "პედიაზე" საათებს ატარებ და კითხულობ, კითხულობ.. კითხულობ თეორიებს, პერსონაჟების ბიოგრაფიებს. კითხულობ სხვა ფანების განცდებს და გიხარია, როცა შენსას დაემთხვევა..  სწორედ მაშინ, კიდევ ერთი დიდი კარი გაიხსნა ჩემ თვალწინ. მოლოდინების გარეშე დაწყებული ისტორია დიდ სიყვარულში გადაიზარდა, იქ და მაშინ, სადაც არ ველოდი.

 "მოულოდნელობის" ხსენება საუკეთესო დროა ბრენდონ სანდერსონზე საუბრის დასაწყებად.

მაგრამ ძალიან მიჭირს! ძალიან მინდა, როგორმე დავიცალო იმ დიდი ქარიშხლისგან, რაც ჩემში ტრიალებს, მაგრამ სიტყვები ირევა და მეფანტება. არ ვიცი, როგორ, რანაირად გამოვთქვა რასაც განვიცდი.

მოდი დავლაგდები და თავიდან დავიწყებ, უფრო სწორედ კი, ვეცდები უფრო გასაგებად დავწერო.

ბრენდონ სანდერსონი რამდენიმე წლის წინ "ნისლქმნილის" ტრილოგიით გავიცანი. მის მიერ შექმნილი ეს სამყარო ძალიან მომეწონა, სადაც ის დეტალურად გვიხსნიდა ზებუნებრივი ძალების მოქმედების მექანიზმს და კითხვისას ზუსტად იცოდი, პერსონაჟი რას აკეთებდა იმისთვის, რომ მაგალითად, ჰაერში აფრენილიყო. მაშინ, კითხვა რომ დავამთავრე, აღმოვაჩინე რომ ახალი ტრილოგიაც არსებობდა, სადაც მოქმედება ორიგინალი ტრილოგიიდან სამასი წლის შემდეგ ვითარდებოდა. ის წიგნებიც სასწრაფოდ წავიკითხე და მივხვდი, რომ კიდევ მეტი მინდოდა.

მაშინ ჯერ არ ვიცოდი, რომ მთავარი ქარიშხალი წინ მელოდა. ალბათ, გიკვირთ, რატომ ვახსენებ ასე ხშირად სიტყვას "ქარიშხალი".

და აი, როგორც იქნა მივედი იქამდე, რამაც კალამი ხელში ამაღებინა (მოგვიანებით "კალამზე" გამახსენეთ).

ჩემი მთავარი სიყვარული, ის, რაზეც ამ პოსტში ვწერ, რის გამოც ვარ ბოლო დღეებია ბურუსში გახვეული, Stormlight Archive გახლავთ. სანდერსონის დიდებული სამყარო, რომელიც ათ წიგნად არის დაგეგმილი და ამჟამინდელი მდგომარეობით მხოლოდ სამია გამოსული:

1) The Way of Kings 2) Words of Radiance და 3) Oathbringer

მაგრამ მთავარ სათქმელამდე მაინც ვერ მივედი! ასე იცის, როდესაც ემოციები ჯერ კიდევ დუღილის პროცესშია. არც კი ვიცი, რა ინფორმაცია მოგაწოდოთ, სანდერსონი გაგაცნოთ? თუ პირდაპირ სთორმლაითზე გადავიდე (ვინაიდან stormlight-ის შესატყვისი ქართული სიტყვა ჯერ არ არსებობს, ამიტომ უბრალოდ "სთორმლაითად" მოვიხსეინებ)?

მოკლედ!

რამდენიმე დღის წინ სთორმლაითის მესამე წიგნის, Oathbringer-ის კითხვა დავასრულე. ანუ, ამ ეტაპზე ამ სერიის ყველა წიგნი ამოვწურე და ნოემბერს უნდა ველოდო, როდესაც ახალი, მეოთხე წიგნი გამოდის. სთორმლაითის თითოეული წიგნი ათას გვერდზე მეტია, მაგრამ ყოველთვის, როცა კი კითხვას ვასრულებ, მრჩება შეგრძნება, რომ კიდევ მეტი უნდა ყოფილიყო (კარგი გაგებით). წინა ორი წიგნის დასრულებისას ასე არ ვყოფილვარ, იმიტომ რომ ვიცოდი, შემდეგი მელოდა. ახლა კი, ამისთვის მზად არ ვიყავი.

არსებობს წიგნები, რომელსაც ყველას ურჩევ და ელოდები, რომ მოეწონებათ. აი მაგალითად, ჰიჩჰაიქერების გზამკვლევის სერია, ვფიქრობ, ყველამ უნდა წაიკითხოს (და ვისაც არ მოეწონება, პრობლემა მათშია).

სანდერსონი და ალბათ უფრო Stormlight Archive, არაა ისეთი, რომელიც მგონია რომ ყველამ უნდა წაიკითხოს, ყველას უნდა მოეწონოს. ამის მიზეზი, პირველ რიგში არა წიგნების სქელტანიანობაა, არამედ უფრო ის, თუ რის გამოცაა ეს წიგნები სქელტანიანი. სანდერსონი ძალიან მონდომებით, ძალიან ზედმიწევნად აგებს სამყაროს, ხშირად ტრიალებს პერსონაჟების ფიქრების გარშემო, ცდილობს დარწმუნდეს, რომ კარგად გაიგე, თუ რას განიცდიან ისინი (პერსონაჟები). ხშირად ამას აკეთებს მეორე და მესამეხარისხოვან პერსონაჟებზეც. წიგნის ერთ თავში როგორც წესი, მხოლოდ ერთი პერსონაჟის შესახებაა მოთხრობილი (იმ პერსონაჟის თვალთახედვიდან), შემდეგი თავი სხვა პერსონაჟზე გადადის. ის (სანდერსონი) ხშირად უთმობს ცალკე თავს პერსონაჟს, რომელიც იმ წიგნში მეტად აღარ გამოჩნდება და მეასეხარისხოვან პერსონაჟად რჩება (იმ კონკრეტულ წიგნისთვის) და ცოტა ბრაზდები კიდეც, რომ შენთვის საინტერესო პერსონაჟებს მოგწყვიტა და ამ უცნობი გმირის განცდებზე კითხვაში გაკარგვინებს დროს. მაგრამ მერე, შემდეგ წიგნს რომ იწყებ, აღმოაჩენ, რომ ის პერსონაჟი ბევრად უფრო მნიშვნელოვანი ყოფილა და შეიძლება ერთ-ერთ მთავარ გმირადაც მოგევლინოს, ან სულ მცირე, მთავარი მოვლენის ერთ-ერთ გმირად.

ამბის მოყოლისას, სანდერსონი არ ჩქარობს. ამბავი ისე ვითარდება, რომ ახლა რომ ვუფიქრდები, ვერ ვხვდები, გაწელილია თუ არა. ალბათ უფრო - არა. ერთი მხრივ, ის დიდ დროს უთმობს რომ მოვლენა განვითარდეს, მაგრამ მეორე მხრივ, არ გაბეზრებს თავს, მაგალითად, რაიმე ადგილის აღწერით, ან პერსონაჟის გარეგნობაზე საუბრით. მისი ენა არაა რთული და ხშირად დიალოგები ძალიან მარტივი ფრაზებითაა, ისევე როგორც გმირების ფიქრები.

სთორმლაითს ბევრი პერსონაჟი ჰყავს, თუმცა ერთი ისტორია მეორეზე ისე სწრაფად გადადის და პერსონაჟებში ისე ხარ ჩართული, არ გბეზრდება. სანდერსონი ხელს გკიდებს და პერსონაჟების ფიქრებშსა და განცდებში დაყავხარ, პარალელურად ამბავსაც ავითარებს და ამით დიდი კულმინაციისთვის გამზადებს.

და როგორ კულმინაციისთვის! 

არსებობს ასეთი ცნება - Sanderon Avalanche (სანდერსონის ზვავი), სანდერსონის ბევრი წიგნის ბოლოს, მოვლენა ისე სწრაფად ვითარდება, ყველა შეკრული კვანძი უცებ და მოულოდნელი განვითარებით იხსნება და ეს ისეთი ტემპით ხდება, რომ ხშირად სუნთქვა გეკვრება და შეგრძნება გაქვს, რომ ქარიშხალმა აგიტაცა (აქვე უნდა აღვნიშნო, რომ ესე ეფექტი მეორედ წაკითხვისასაც ისეთივე ძლიერია, როგორც პირველად).

სანდერსონი თვითონაც ძალიან გიკია და თავის შემოქმედებას გიკი მკითხველის მხრიდან უდგება. იცის, რას შეიძლება ელოდონ ფანები და მოეწონებათ. რაც არ იცის, თვითონ ფანებისგან იგებს. მაგალითად, რედიტზეა დარეგისტრირებული და აქტიურ კომუნიკაციაში მათთან :)

წიგნების რამდენიმე სერია ერთ სამყაროში, Cosmere-ში ვითარდება (როგორც აღვნიშნე,  ტერმინოლოგია ქართულად თითქმის არ არის ნათარგმნი და ამიტომ ორიგინალ სიტყვებს ვიყენებ). მათ შორისაა ნისლქმნილი და Stormlight Archive, თუმცა ამ ორი ნაწარმოების შიდა სამყაროების გადაკვეთა არ ხდება და მოქმედება Cosmere-ში, მაგრამ სხვადასხვა სამყაროში ხდება (სამყარო-ს ვწერ, მაგრამ ისე Cosmere არის universe და ნაწარმოების შიდა სამყაროებში world-ს ვგულისხმობ). სთორმლაითის მოქმედება როშარში ხდება, რომელიც ასევე Cosmere-ში მდებარეობს. მოკლედ, ეს ვიკიპედიური წერა რომ არ გამიგრძელდეს, სანდერსონს უდიდესი სამყარო აქვს შექმნილი, სადაც ჯერჯერობით სხვადასხვა მსოფლიოს გადაკვეთა არ მომხდარა, თუმცა ვიცით რომ არის ერთი პერსონაჟი, რომელიც ყველგან ჩნდება (მაგალითად სთორმლაითში მას Wit ქვია). ასევე, სანდერსონი იმდენ დროს უთმობს ამ დიდი სამყაროს შექმნას, რომ ეჭვი მაქვს, მომავალში ერთმანეთსაც დაუკავშირდება.

იმდენი ვწერე და სთორმლაითზე მაინც ვერ გადავედი. თუმცა, ალბათ ასეც იყო საჭირო.

The Oathbringer რომ დავასრულე, თავიდან ჯერ კიდევ წიგნის აფექტში მყოფმა, ვიფიქრე რომ ამბის იდეალური განვითარება ჰქონდა. თუმცა ახლა, დღეები რომ გამოხდა, ვფიქრობ, რომ ჩემს საყვარელ პერსონაჟს მეტი დროის დათმობა ეკუთვნოდა. 

და აი, ისიც ვახსენე - კელედინი.

კელედინი!

სერიალი რომ გადაიღონ, წარმომიდგენია, რამდენი დაიქრაშება მასზე :) თუმცა ამ ეტაპზე ძალიან მახარებს რომ მხოლოდ წიგნები არსებობს და მე ჩემს წარმოდგენაში შექმნილი კელედინი მყავს, რომელიც ვინაიდან წიგნის კელედინია, მხოლოდ ჩემია და სხვა მკითხველს სხვანაირი კელედინი ეყოლება წარმოდგენილი. სერიალის კელედინი კი განხსეულდება და ერთი იქნება, ყველას წარმოდგენას გაგვიერთიანებს, ეს კი დიდად არ მომწონს. ☺

(აქვე, მისი სახელი იწერება როგორც Kaladin და სავარაუდოდ, უფრო უპრიანია "კალადინი" გამოითქვას, მაგრამ მე ვერ შევეგუე და კელედინად ვკითხულობ/ვამბობ)

Fangirl-ობის ტონი რომ მოვაშორო მასზე საუბარს, კელედინი არის სთორმლაითის კაპიტანი ამერიკა, მაგრამ უფრო ბნელი და დათრგუნული. ადამიანი, რომელიც ცდილობს, ყოველთვის სწორად მოიქცეს. სანდერსონის ბევრ გმირს აქვს მენტალური დაავადება. მათ შორის, კელედინი დეპრესიაში მყოფი ადამიანის საუკეთესო გამოხატულებაა. ასევე, ის ტიპიური overthinker-ია და ამის გამო ზოგჯერ ყველაფერს იმაზე ცუდად ხედავს, ვიდრე რეალურად არის. მისი განცდების კითხვისას ზოგი შეიძლება დაიღალო, მუდმივი და განმეორებითი ფიქრებით, რომლებიც მის თავში ტრიალებს. სხვას შეიძლება მომაბეზრებლად ეჩვენოს, მაგრამ არა მე, იმდენად ვაიგივებ ჩემს თავთან მის ამ მხარეს. ხშირად აბსურდულად ბევრს ფიქრობს რაღაც საკითხზე და გინდა უთხრა, რომ შეწყვიტე, გავიგეთ! მაგრამ მერე მახსენდება, რომ ფიქრები ზუსტად ისევე მითრევს ხოლმე მეც და ვერც კი ვხვდები, როგორ მორევში ვეხვევი. და მხოლოდ თქმა "შეწყვიტე ამდენი ფიქრი" არ შველის. ისევეა კელედინიც და ჩემთვის ძალიან გასაგებია, რატომ იქცევა ისე, როგორც იქცევა. მისი დეპრესია ისეა აღწერილი, რომ სანდერსონი არ გებნება, რომ აი ეს პერსონაჟი დეპრესიაშია და მერე საერთოდ აღარ ახსენებდა ეს ფაქტი. არა. პირიქით, არსად ჩანს რომ დეპრესიაშია, ხშირად იცინის კიდეც, მაგრამ იქვე, შემდეგ წინადადებაში წერია, რომ მას ეს გაცინება ძალიან დიდ ძალისხმევად უჯდება. 

არა, კელედინი იმიტომ არ შემყვარებია, რომ დეპრესიაშია. და არც მისი პერსონაჟის მთავარი მახასიათებელი არაა დეპრესია. მეტიც, პირველი წიგნის კითხვისას არც მიფიქრია, რომ მას დეპრესია ჰქონდა. არა იმიტომ, რომ ეს არ იგრძნობოდა, პირიქით, პირველ წიგნში ყველაზე მეტად იგრძნობა, არამედ იმიტომ, რომ ამ ყველაფერის მისი თავიდან ვხედავთ და მისი პერსპექტივიდან ვუყურებთ ყოველდღიურობას. 

კიდევ აღვნიშნავ, რომ კელედინის დეპრესია არც წიგნების და არც თავად პერსონაჟის ლაიტმოტივი არ არის, ბევრი სხვა მნიშვნელოვანი მახასიათებელი აქვს, რის გამოც კელედინი აუცილებლად შეგიყვარდება და რომლებზეც აქ არ დავწერ, კითხვის სიამონება რომ არ მოგაკლოთ. 

ჰო, სხვა პერსონაჟებზე არაფერს ვწერ, თუმცა კიდევ მყავს რამდენიმე საყვარელი გმირი, მაგრამ არა ისეთი, როგორიც კელედინია.

პ.ს "კალამზე" გამახსენეთ-მეთქი, ზევით რომ ვთქვი - fun fact: სთორმლაითში მამაკაცებმა წერა-კითხვა არ იციან, ამიტომ, როდესაც წერილებს გზავნიან, ქალები უწერენ. ერთ-ერთ ქალ პერსონაჟს, რომელიც მწიგნობარია, "კალამი" ჰქვია ☺მე ძალიან მომეწონა ეს დამთხვევა და გაგიზიარეთ :)